طرح پیشنهادی دکترای کتابدار دیجیتال پزشکی

دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی به تازگی طرح ایجاد دکترای کتابداری پزشکی با عنوان "طرح پیشنهادی برنامه درسی کتابدار دیجیتال پزشکی" را به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ارائه داده است.
لطفا این طرح را مطالعه و اظهار نظر نمایید.

http://www.imla.ir/plugins/forum/forum_viewtopic.php?42

آغاز به کار تالار گفتگوی انجمن کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی

تالار گفتگو (Forum) محملی مجازی برای بحث و گفتگو و به اشتراک گذاری دانسته ها است. معمولا تالار گفتگو از چند انجمن تشکیل شده می شود تا گفتگوها به صورت تخصصی در این انجمن ها پیگیری شود.
از ویژگی های تالار گفتگو می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- نوشته های تالار گفتگو برای عموم قابل رویت است ولی تنها اعضای سایت اجازه نوشتن مطلب در آن دارند.
- با توجه به داشتن انجمن های تخصصی، می توان به صورت تخصصی به طرح موضوع و پیگیری مطالب پرداخت.
- امکان ارائه آمارهای مختلف مانند: فعالترین عضو، فعالترین موضوع، آگاهی از جدیدترین نوشته های انجمن و ... که قابل مشاهده توسط کلیه اعضا می باشد.
امیدواریم این محمل نو، مورد استفاده قرار گرفته و مفید فایده برای اعضای انجمن و کتابداران و اطلاع رسانان کشور باشد.
آدرس: http://www.imla.ir

تغییر منابع آزمون کارشناسی ارشد کتابداری پزشکی

منابع آزمون کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی به احتمال بسیار زیاد برای آزمون سال 87 تغییر خواهد کرد.لیست منابع جدید پیشنهادی از طرف انجمن کتابداری و اطلاع  رسانی پزشکی جهت بررسی و تصویب به وزارت متبوع ارسال شده که در صورت تصویب اجرا خواهد شد. متن خبر و منابع پیشنهادی را بر روی سایت انجمن ببینید.

راه اندازی سامانه وبلاگ دانشگاه

سامانه وبلاگ دانشگاه به آدرس http://blog.tums.ac.ir راه اندازی شد. تمامی اعضای هیئت علمی، واحدهای ستادی و کاری و گروه های آموزشی می توانند از این سامانه استفاده نمایند. در صورت استفاده همگانی و پیوسته کاربران دانشگاه، این امر می تواند در ارتقای رتبه وب سنجی دانشگاه تاثیر قابل توجهی داشته باشد.
وبلاگ کتابداران دانشگاه نیز پس از بررسی امکانات سامانه جدید و در صورت تایید اعضای موسس و نویسندگان به این سامانه  نقل مکان خواهد کرد.

نیاز به کتابدار

با توجه به آغاز فعالیت های شعبه بین المللی دانشگاه علوم پزشکی تهران در کیش، به یکنفر کتابدار علاقمند و توانمند جهت مدیریت و ساماندهی کتابخانه، به صورت مامور به خدمت درشعبه بین المللی دانشگاه در جزیره کیش نیاز می باشد. کتابداران داوطلب شاغل در کتابخانه های تابعه با کتابخانه مرکزی تماس حاصل فرمایند.

Plagiarism

Plagiarism  یا سرقت ادبی از آفات مهم جهان علم است. در گذشته حتی با توجه به اینکه امکان ردگیری و کشف سرقت ادبی چندان میسر نبود، این امر کمتر اتفاق می افتاده است ولی از زمانی که سیاست Publish or Perish  (یا منتشر کن یا بمیر) بر روند تولید اطلاعات علمی سایه افکنده است، سرقت ادبی رو به فزونی رفته است. خوشبختانه راههای کشف سرقت ادبی نیز گسترش یافته است که مهمترین آنها  اینترنت است. به گوش باشید و به هوش باشید که سرقت ادبی اخر و عاقبت ندارد و حتی اگر در کوتاه مدت کشف نشود، مطمئن باشید در دراز مدت این اتفاق خواهد افتاد. این امر به تازگی در حوزه کتابداری و اطلاع رسانی نیز شیوع یافته و البته مواردی نیز کشف شده است که سرانجامی جز روسوایی نخواهد داشت.
چند ماه پیش در همین وبلاگ نوشته ای از دکتر افشار در همین رابطه معرفی شد. واحد علم سنجی دانشگاه علوم پزشکی تهران نیز در این زمینه  نوشته هایی را بر روی سایت خود قرار داده است. بد نیست مطالعه کنید.
- Plagiarism چیست؟
- منشور اخلاق در انتشارات دانشگاه

معرفی کتابداران نمونه حوزه علوم پزشکی

انجمن کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی ایران٬ کتابداران نمونه حوزه علوم پزشکی در سال 1386 را معرفی کرد. این افراد بر اساس معیارهایی نظیر میزان تحصیلات، سوابق کاری، سوابق پژوهشی و آموزشی، امتیازات و تشویق ها و ... از سوی انجمن های منطقه ای انتخاب و به هیئت مدیره انجمن معرفی شده اند.
اسامی کتابداران نمونه را در سایت انجمن ببینید.

انتخاب کتابداران نمونه

در آستانه گرامیداشت هفته کتاب، انجمن کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی در روز 30 آبانماه (روز کتاب و کتابدار و اطلاع رسانی)، کتابداران نمونه حوزه علوم پزشکی را معرفی می نماید.
این افراد از طرف انجمن های منطقه ای برگزیده و به هیئت مدیره انجمن معرفی خواهند شد. به هر یک از کتابداران نمونه، ربع سکه بهار آزادی و لوح سپاس اهدا خواهد شد.

معرفی وب سایتی از ISI Thomson با عنوان in-cites

برای علاقمندان به حوزه تحلیل استنادی، دسترسی به داده های نمایه های سه گانه ISI Thomson و شاخصهای اساسی علم (Essential Science Indicator:ESI) حیاتی است که البته دسترسی به آنها مستلزم اشتراک و پرداخت وجه است. اما ISI Thomson وب سایتی با دسترسی رایگان به نام in-cites دارد که در آن به طور مداوم اطلاعاتی در مورد دانشمندان برتر، مقالات داغ، موضوعات داغ، نقد و بررسی و نظرات متخصصین موضوعی و ... منتشر می شود.
مثلا در قسمت Rising Star که به صورت دو ماه یکبارمنتشر می شود، فهرستی از دانشمندان، موسسات و دانشگاهها، کشورها و مجلاتی که بیشترین درصد افزایش استناد را در طول مدت معینی داشته اند را نشان می دهد. جالب اینکه در آخرین آمار که مربوط به سپتامبر 2007 می باشد، ایران در Rising Star کشورها از 22 موضوع اصلی، در 4 موضوعBiology & Biochemistry، Clinical Medicine، Immunology و Molecular Biology & Genetics رتبه اول و در Rising Star دانشگاهها و موسسات٬ دانشگاه شیراز در موضوع Engineering رتبه اول را داشته است.
آمارهایی که علاوه بر استفاده محققان و علاقمندان به حوزه تحلیل استنادی، می تواند برای سیاستگذاران امر پژوهش نیز مفید باشد.

معیار اصلی ورود مجلات به نمایه های سه گانه ISI چیست؟

بر اساس قانون تجمع گارفیلد متون هسته برای تمامی رشته های علمی بیش از 1000 مجله نیست. همچنین مطالعه ای از سوی گارفیلد بر روی پایگاه اطلاعاتی اِس.سی.آی (Science Citation Index) نشان داده است که 75% ارجاعات در کمتر از 1000 عنوان مجله شناسایی شده اند.
حال اگر لازم نباشد که یک نمایه استنادی چند رشته ای جامع بیشتر از چندهزار مجله را پوشش دهد، این مجلات را چگونه باید برگزید؟
هر چند برخی شائبه تاثیر پذیری این امر از سیاست و ... را مطرح می کنند ولی نظر ISI Thomson چیز دیگری است. یعنی هزینه- کارآیی.
گارفیلد خود می گوید: چون مساله پوشش، وجهی عملا اقتصادی دارد، معیار برای آنچه انتخاب می شود، هزینه-کارایی است. هدف هزینه – کارآمدی یک نمایه به حداقل رسانیدن هزینه در ازای شناسایی  یک مدرک مفید و به حداکثر رسانیدن احتمال دستیابی به یک مدرک مفید منتشره است. یک نمایه هزینه- کارآمد باید پوشش دهی خود را تا حد امکان محدود به آن مدارکی نماید که ممکن است افراد مفیدشان بدانند.
به زبان ساده ISI Thomson مجلاتی را نمایه می کند که احتمال استناد به آنها بیشتر باشد.
ولی چه شاخصی می تواند صلاحیت ورود دیگر مجلات به جمع مجلات منبع ISI Thomson را تایید کند. جواب بسیار ساده است: فراوانی استناد به مجلات در منابعی که پیشتر در این نمایه وارد شده اند.
اگر دانشگاهها می خواهند مجلات خود را در نمایه های سه گانه ISI Thomson وارد کنند، علاوه بر رعایت ضوابط عمومی مانند وضعیت نشر، کیفیت مقالات، ترکیب سردبیری و تحریریه و ... باید در جستجوی راهکارهایی باشند که به مجلات آنها از سوی مجلات منبع ISI Thomson، استناد شود. شاید یکی از راهها تشویق محققان دانشگاه در استناد به مدارک مجلات داخلی، در مقالات ارسالی به مجلات تحت پوشش نمایه های سه گانه ISI Thomson باشد.  

نظری پیرامون مناقشه ّتوهم توسعه علمیّ

بحث تولید علم و یا "توهم تولید علم" هنوز هم داغ است. کار از روزنامه و مصاحبه ها به رسانه ملی نیز کشیده شده است. موافقان و مخالفان بحث" توهم تولید علم" هر یک از وجوه متفاوتی به این قضیه می پردازند. من قصد دارم به عنوان یک کتابدار که سودی از توهم بودن یا نبودن تولید علم در ISI Thomson نمی برد، از وجهی دیگر به این قضیه بپردازم.

از این مطلب می گذرم که اصلا فلسفه ایجاد نمایه های سه گانه آی.اس.آی چیست که بارها صحبت شده است. بحث من میزان پوشش رشته­های علمی در آی.اس.آی است.

1-    مطالعات مستقلی بر روی میزان پوشش رشته­های علمی در آی.اس.آی صورت گرفته است که نشان می دهد میزان پوشش مجلات علمی توسط نمایه های سه گانه آی.اس.آی٬ در حوزه های علوم تجربی عالی و یا خوب و در علوم انسانی، علوم اجتماعی و هنر متوسط می باشد. تاکید شده است که در ارزیابی پژوهش محققان حوزه های علوم انسانی، اجتماعی و هنر، استفاده از نمایه های استنادی آی.اس.آی نه تنها غیر مفید، بلکه زیانبار نیز می باشد.

پوشش مجلات بر حسب حوزه در این جدول آمده است

عالی	خوب	متوسط
بیوشیمی و بیولوژی مولکولی	فیزیک و شیمی کاربردی	دیگر علوم اجتماعی
علوم زیست­شناسی عمدتاً مربوط به انسان	علوم زیست­شناسی عمدتاً مربوط به حیوانات و گیاهان	علوم انسانی و هنر
پزشکی بالینی	روانشناسی و روانپزشکی
فیزیک و ستاره شناسی	دیگر علوم اجتماعی عمدتاً مربوط به پزشکی و بهداشت
شیمی	علوم زمین
	ریاضیات
	مهندسی
	اقتصاد

2-    درباره اهمیت مجلات در نظام ارتباط مکتوب هرحوزه ای از علوم قبلا نیز صحبت شده است. نتایج پژوهشها نشان می دهد که اهمیت مجلات در نظام ارتباط علمی برای حوزه های علوم تجربی زیاد و برای علوم اجتماعی و علوم انسانی و هنر خیلی کمتر است. درک دو سولا پرایس معتقد است که علوم تجربی و علوم انسانی دو قلمرو علمی و پژوهشی جداگانه و اساساً دارای درونمایه متفاوت از همدیگرند. بر طبق نظر پرایس، درونمایه متفاوت در علوم تجربی و علوم انسانی نیازمند «ساز­و­کارهای اجتماعی متفاوت ذخیره و تبادل اطلاعات» است. علوم تجربی با «یافته های کمّی، بسیار نظم یافته و نسبتاً قطعی» سر و کار دارد. دانش آن «مثبت» و دارای «دوامی کوتاه مدت» است. سئوالات مطرح شده در پژوهش های این علم سریعاً توسعه می یابند. پژوهشگر علوم انسانی دائم با سئوالات زیربنایی و دارای اهمیت دائمی سر­و­کار داشته و در مورد آنها «خِردی نو» عرضه می کند. علوم انسانی بیشتر فعالیتی فردی است؛ در حالیکه دانشمندان علوم تجربی با اشتراک در کانون فکری، به لحاظ اجتماعی در گروه هایی سازمان یافته­اند و در همایشها و یا از طریق مجلات علمی در سطحی جهانی با همدیگر در تعامل بوده و جبهه بین المللی پژوهش را شکل می دهند. درعلوم اجتماعی و علوم انسانی، کتب رسانه های ارتباطی مهمی هستند. به علاوه، در حوزه هایی همچون جامعه شناسی، علوم تربیتی، علوم سیاسی، انسان شناسی و بخش­های مربوط به علوم اجتماعی و نیز در علوم انسانی و هنر، "الگوی نشرملّی" نقشی مهم را عهده دار است. متون این حوزه ها تا حد زیادی بین قلمروهای مختلف زبانی پراکنده شده اند. ارجاعات بین منابع مورد استناد مختلفی که بیشترشان جهت گیری ملّی دارند، پراکنده اند.

پس می توان گفت که دانشمندان حوزه علوم انسانی، علوم اجتماعی و هنر اساسا" نباید نگران عدم انتشار مقالات خود در مجلات تحت پوشش آی.اس.آی باشند. چرا که اولا"رسانه مکتوب غالب در آن حوزه ها، مجلات نیستند؛ ثانیا" پوشش موضوعی آی.اس.آی در این حوزه ها در حد متوسط می باشد و تمامی مجلات معتبر این حوزه ها را پوشش نمی دهد.

از سوی دیگر سیاستگذاران امر پژوهش نیز باید در امتیازدهی به پژوهشگران این حوزه ها به این موارد توجه نمایند و به انتشار مقاله محققان حوزه علوم تجربی در آی.اس.آی بهای لازم را داده و به محققان حوزه علوم انسانی، علوم اجتماعی و هنر، به چاپ کتاب و درج مقاله در مجلات ملی مورد تایید، بهای بیشتری داده و از امتیاز دهی زیاد به انتشار مقاله در مجلات آی.اس.آی خودداری نمایند.

در بحث های گوناگون پیرامون ّتوهم توسعه علمیّ غالب محققان حوزه علوم تجربی مدافع نمایه های آی.اس.آی بوده و برعکس محققان حوزه های علوم انسانی، علوم اجتماعی و هنر مخالف ارزشگذاری بیش از حد به این نمایه ها هستند. حق با کیست؟ فکر کنم هر دو طرف.

اگر این موارد برای جامعه علمی روشن و پذیرفته شده باشد، جنجال بحث توهم توسعه علمی، علمی تر شده و شاید تاحد زیادی فروکش کند.

البته میخواستم مطلب مفصلی در این باره بنویسم، ولی فکر کردم شاید حوصله خواندن آن را نداشته باشید و از سویی اطاله مطلب، مفید فایده برای وبلاگ نیست. 

منبع: کتاب تحلیل استنادی در ارزیابی پژوهش نوشته هنک. موئد که توسط بنده و دوست خوبم جناب آقای حیدر مختاری ترجمه شده و در دست چاپ است.

رابطه بین استناد و برندگان جایزه نوبل

مطالعات بیشمار طی سه دهه پیش، همبستگی آماری قوی بین میزان استنادها و برندگان جوایز معتبر مانند جایزه نوبل را نشان می دهد.که بعضی از این مطالعات توسط یوژن گارفیلد انجام گرفته است مانند این و این .
از سال 1989، ISI Thomson بر اساس استنادات لیستی از 0.1% نویسندگان در 4 حوزه اصلی فیزیولوژی و پزشکی، شیمی، فیزیک و اقتصاد را فراهم می آورده و پیش بینی می کند که برندگان نوبل از میان این لیست خواهند بود. جالب اینکه تا بحال پیش بینی ها درست از آب درآمده است(لیست پیش بینی ها را ببینید). هرچند کمیته انتخاب برنده نوبل، احتمالا روش های پیچیده تری را برای انتخاب در پیش می گیرند اما روش ساده استفاده از استنادها (تصویر روبرو)و پیش بینی درست برندگان به نظر من گواه دیگری است بر مقبولیت و اعتبار نمایه های سه گانه ISI Thomson .
احتمالا ISI Thomson بزودی از شاخصh نیز برای دقیق تر شدن پیش بینی خود استفاده خواهد کرد.
در پست بعدی مطلب جالبی (البته از نظر خودم) در مورد این نمایه ها خواهم نوشت که البته پیرو بحث دکتر داوری در مورد توهم توسعه علمی و جوابیه دکتر نوروزی می باشد.
برای مطالعه بیشتر