کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه علوم پزشکی تهران

وب نوشت گروهی کتابداران دانشگاه علوم پزشکی تهران

کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه علوم پزشکی تهران

وب نوشت گروهی کتابداران دانشگاه علوم پزشکی تهران

نشریه مورد نظر در دسترس نمی باشد!

امروز یکی از پزشکان نزد من آمد و گفت می خواهد به نشریه Dialysis and Transplantation دسترسی پیدا کند. اما هرچه سرچ می کند وب سایت این نشریه را نمی یابد.

من هم از طریق صفحه جستجوی نشریات کتابخانه الکترونیک دانشگاه کلیدواژه dialysis را در عناوین نشریات جستجو کردم که هشت نشریه را حاوی این واژه در عنوانش پیدا کرد.(این صفحه)  اما هیچکدام نشریه مورد نظر نبود.  نتیجه گرفتم که دانشگاه علوم پزشکی تهران نشریه مورد نظر را مشترک نیست.

خوشبختانه پزشک مراجعه کننده ISSN نشریه را داشت. به سایت کتابخانه ملی پزشکی آمریکا رفتم و نشریه و لینک الکترونیکی نشریه را در آنجا یافتم. وقتی به صفحه نشریه مورد نظر رفتم مشاهده کردم که مجله مذکور توسط پایگاه اطلاعاتی Wiley عرضه می شود.

با خودم فکر کردم که ما بسیاری از محصولات این پایگاه را مشترک هستیم. پس این نشریه را چطور مشترک نیستیم. دوباره به صفحه کتابخانه الکترونیک رفتم و روی پیوند Wiley کلیک کردم و نشریه مذکور را از طریق مرور الفبایی پیدا کردم. در کمال تعجب دیدم که پایگاه مذکور اجازه دسترسی تمام متن این نشریه را می دهد! (شماره های این نشریه محدود به ۲۰۰۶و۲۰۰۷بود). یعنی با وجود اینکه نشریه جزء نشریات قابل دسترسی برای مشترکان دانشگاه علوم پزشکی تهران است، اما صفحه جستجوی کتابخانه الکترونیک آن را به ما نشان نمی دهد.

با این ترتیب آیا چقدر می توان به نتایج صفحه جستجوی نشریات دانشگاه اطمینان کرد؟

درخشش همکاران ایران‌داک : نسخه فارسی آگرووک بر وب‌سایت فائو

این روزها اگر به وب‌سایت سازمان خواربار و کشاورزی سازمان ملل متحد (FAO) سری بزنید و به اصطلاحنامه کشاورزی (AGROVOC) آن مراجعه کنید، در میان 19زبانی که نسخه‌های آگرووک به آن زبانها قابل دسترسی است، نسخه فارسی آن را می‌بینید که با لینکی مستقیم به پژوهشگاه اطلاعات و مدارک علمی ایران همراه شده است.
ترجمه فارسی این اصطلاحنامه که با 17 هزار و 805 توصیفگر و 12 هزار و 356 غیرتوصیفگر بیشتر اصطلاحات علمی شاخه‌های مختلف کشاوزی را پوشش می‌دهد، محصول تلاشهای گروهی از همکاران پژوهشگاه اطلاعات و مدارک علمی ایران است.
آگرووک یک اصطلاحنامه چندزبانه و با لغات کنترل شده است که اصطلاحات علمی و فنی را در حوزه‌های کشاورزی، جنگلداری، ماهیگیری و حوزه‌های مرتبط مانند محیط‌زیست در برمی‌گیرد. این اصطلاحنامه به دلیل پوشش موضوعی وسیع، تاکنون به زبانهای مختلف دنیا مانند انگلیسی، فرانسوی، اسپانیولی، عربی، چینی، پرتغالی، تایلندی، ژاپنی، مجارستانی، کره‌ای، مالایی، ایتالیایی و ... ترجمه شده است.
انتشار " اگرووک" در سال 1982 توسط فائو که در حال حاضر بزرگترین موسسه تخصصی سازمان ملل متحد به شمار می رود و دارای 169 کشور عضو، یک عضو وابسته (پورتوریکو) و یک سازمان عضو (جامعه اقتصادی اروپا) است، به تشکیل بانک اطلاعات کشاورزی کمک زیادی کرده است، از آن پس فائو انتشار منظم آن را مستقیماً برعهده دارد و به تازگی نسخه سال 2007 آن را به روز کرده است.
ترجمه این اصطلاحنامه تخصصی حدود سه سال پیش پس از تلاش پی‌گیرانه گروهی از همکاران پژوهشگاه به سرپرستی ملو‌ک‌السادات بهشتی حسینی، دکتری زبانشناسی و مدیرگروه پژوهشی اصطلاح شناسی پژوهشگاه به همراه تعدادی از کارشناسان خارج از پژوهشگاه آغاز شد.
بهشتی اهمیت این اصطلاحنامه را در تخصصی بودن آن از نظر موضوعات مرتبط با حوزه کشاورزی امعرفی می‌کند و می‌گوید:در واقع اجرای این طرح بخشی از طرح ملی اصطلاحنامه جامع (شامل علوم پایه و مهندسی وکشاورزی) است که در سال 1376 توسط کمیسیون اطلاعرسانی شورای پژوهشهای وقت به تصویب رسیده و حمایت مالی شده است.
بهشتی افزود: آگرووک اولین اصطلاحنامه کشاورزی است که در ایران تهیه شده و مورد تایید "مدیریت اطلاعات کشاورزی " سازمان فائو و یونسکو قرار گرفته است و از این نظر بایستی از تمامی دست اندرکاران این طرح به طور ویژه تقدیر به عمل آید.
مهرداد نوروزی اقبالی، کارشناس رایانه پژوهشگاه، زهرا دهسرایی، کارشناس معاونت اطلاع‌رسانی پژوهشگاه ،دکتر اسماعیل اکبری، فرخنده اصغری، کارشناس ارشد رشته کشاورزی گرایش گیاه‌شناسی فارغ‌التحصیل دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران، نسرین آخوندی، زبان‌شناس و همکار سابق پژوهشگاه به‌علاوه تعدادی دیگر از کارشناسان خارج از پژوهشگاه در ترجمه آگرووک همکاری داشته‌اند.

منبع خبر: پژوهشگاه اطلاعات و مدارک علمیhttp://www5.irandoc.ac.ir/Irandoc/news.aspx?id=198

UpToDate VS Dynamed

UpToDate به همراه Dynamed و First Consult از منابع مهم پزشکی در حوزه پزشکی مبتنی بر شواهد (Evidence Based Medicine) می باشند. منابع دیگری نیز وجود دارند مانند Diseasedex, Clineguide, Inforetriever, Micromedex و ... اما 2 منبع پیشگفته  یعنی UpToDate  و  Dynamed  معتبر ترند.
چندی پیش دانشگاه در نظر داشت تا امکان دسترسی به یکی از این منابع را برای کاربران خود فراهم سازد. در اولین قدم جستجویی در وب کردم تا پیشینه ای از مقایسه این منابع پیدا کنم. یافته ها نشان می دهد که:
- ضریب بازیابی و سرعت جستجو در هر دو تقریبا به یک میزان است.
-  Dynamed به عرضه داده های خام می پردازد در حالیکه UpToDate داده ها را خلاصه کرده و کمی پردازش می کند.
- قیمت Dynamed در مقایسه با UpToDate بسیار مناسب تر است. (دسترسی به Dynamed برای دانشگاه علوم پزشکی تهران 11000 دلار در مقایسه با 42000 دلار UpToDate )
- دانشجویان و پرستاران از Dynamed راضی ترند در حالیکه متخصصان متخصصان که نیاز به اطلاعات کامل تری دارند UpToDate را ترجیح می دهند.
و اما هدف اصلی از نگارش این مطلب:
حضور کتابداران در این بررسی ها پررنگ بود. در یک مقاله شش گروه به بررسی مقایسه ای پرداخته بودند این شش گروه عبارت بودند از: کتابداران پزشکی، جراحان، متخصصان طب اورژانس، طب داخلی، طب کودکان و داروسازان. که البته طبیعی است که کتابداران از جنبه های اطلاع رسانی مانند ضریب دقت و بازیافت، محیط کاربری و ... به آن پرداخته اند. در تمام وبلاگ ها نیز که مطلبی در مورد مقایسه این در وجود داشت درصد بالایی از آنها را کتابداران تشکیل می دادند.

و اما کتابداران پزشکی ما به چه کاری مشغولند؟ جوابی نمیدهم که می دانم تکرار مکررات است. هر چند هنوز معتقدم که درصد زیادی از مشکلات به خود کتابداران و توانمندی های خودمان باز می گردد.

گزارش مقایسه ای از پیشرفت علمی کشورهای در حال توسعه با ایران

صبح امروز معاونت پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی تهران میزبان آقای Eduard Cohen مدیر ارشد Elsevier بود. در این جلسه که معاونین پژوهشی چند دانشگاه علوم پزشکی نیز حضور داشتند آقای Cohen در سخنان خود به موضوعات جالبی نظیر موارد زیر پرداختند:
- اثرات سرمایه گذاری اطلاعاتی در کشورهای پیشرفته
- گزارش مقایسه ای از پیشرفت علمی در کشورهای در حال توسعه با ایران
- بررسی رابطه دسترسی، استفاده و تولید علم با تاکید بر تجربیات Elsevier

هرچند به تمام این موارد از دیدگاه ناشری تجاری مانند Elsevier پرداخته شده است اما نکته های اشاره شده درآن، نکات ظریفی بود که حیف دانستم کتابداران در جریان قرار نگیرند. به همین جهت فایل پاورپوینت این سخنرانی را از ایشان گرفتم. پیشنهاد می کنم این فایل را دانلود کرده و مطالعه فرمایید.
کار فرهنگی: آقای Cohen در حین سخنرانی خود، از واژه Gulf به جای Persian Gulf استفاده کرد که با تذکر حضار تصحیح کرد. در متن فایل پاور پوینت هم هر جا دیدم اصلاح کردم.

ابر موتور کاوش OJOSE: Online Journals Search Engine ( قسمت دوم )

 در ادامه معرفی ابر موتور جستجوی پزشکی OJOSE  به شرح نشریات و کتابهای موجود در این ابزار می پردازیم:  نشانی اینترنتی این موتور جستجو  www.ojose.com  می باشد.

 

Ø       مقالات مجلات online   :

متن کامل این مقالات در شبکه محلی موسسات و ارگانها به طور رایگان در دسترس هستند . امکان سفارش مستقیم مقالات نیز وجود دارد. ( بسیاری از نشریات علوم پایه و بالینی پزشکی این پایگاه از طریق سایت کتابخانه الکترونیک دانشگاه علوم پزشکی تهران قابل دسترسی است .)  

·     Catch Word _ Ingentaشامل 5600 عنوان  مجله

·     Blackwell  شامل 650 عنوان مجله

·    Cambridge University Press شامل 220 عنوان مجله

·      Elsevier شامل  1200 عنوان مجله

·      Emerald  شامل 220 عنوان مجله

·      Erlbaum  (Lawrence Erlbaum Associates  ) شامل 100 عنوان مجله

·      High Wire Press دانشگاه استنفورد شامل آرشیوی با 800000 عنوان مقاله تمام متن رایگان

·      انتشارات Karger شامل 80 عنوان مجله

·    Kluwer   شامل 650 عنوان مجله

·       Meta Press  شامل 1000 عنوان مجله

·       Pubmed/Medline شامل 80 عنوان مجله تمام متن رایگان

·      Oxford University Press  شامل 180 عنوان مجله

·      Peeters شامل 55 عنوان مجله

·       Sage شامل 400 عنوان مجله

·       Springer شامل 450 عنوان مجله

·       Thieme شامل 100 عنوان مجله      

·      WileyInterscience  شامل 460 عنوان مجله

 

 

 

Ø       لیست مجلات موجود online  :

 

·          EZB : این پایگاه شامل لیست مجلات علمی است که به صورت Online  موجود هستند . ( حدود 9000 مجله )  برخی از این مجلات به صورت رایگان بر روی اینترنت موجود هستند و دسترسی به برخی از آنها از طریق شبکه محلی دانشگاه امکان پذیر می باشد.

 

·         Psychline : این پایگاه شامل بیش از  2000 عنوان  مجله الکترونیکی در زمینه روانشناسی و علوم اجتماعی است. گروهی از این مجلات رایگان و بخشی نیاز به پرداخت حق اشتراک دارند.

 

Ø       نشریات :   شامل مجلات موجود در کتابخانه های آلمان و سوئیس

·          RERO_ CH  : شبکه کتابخانه دانشگاه سوئیس

·          SUBITO _ DE : شبکه کتابخانه دانشگاه آلمان . در این پایگاه امکان بازیابی و خرید مقالات ( چاپی و الکترونیکی ) فراهم شده است.

·          کتابخانه ملی آلمان DDB

 

 Ø       کتابها : شامل کتابهای موجود در کتابخانه های آلمان و سوئیس

·          RERO_ CH : شبکه کتابخانه های دانشگاه سوئیس

·          SUBITO_ DE : شبکه کتابخانه های دانشگاه آلمان . در این پایگاه امکان سفارش کتاب فراهم شده است.

 

ابر موتور کاوش OJOSE: Online Journals Search Engine

    ابرموتور کاوش  OJOSE  (Online Journals Search Engine ) یک موتور جستجوی علمی رایگان است که کاربر می تواند از طریق این موتور کاوش  ، سوالات خود را تنها با یک واژه جستجو در پایگاههای اطلاعاتی مختلف سرچ  نماید .

در OJOSE  امکان بازیابی ، دانلود یا خرید انتشارات علمی نظیر مقالات مجلات ، گزارشهای تحقیقاتی ، کتابها و ... در بیش از 60  پایگاه اطلاعاتی مختلف وجود دارد . 

زبان بیشتر این پایگاهها انگلیسی است اما با استفاده از امکانی که این موتور جستجو فراهم کرده می توان واژه ها را به کلیه زبانهای زنده دنیا نظیر آلمانی ، فرانسه ، ایتالیایی ، اسپانیایی و ... ترجمه کرد.

این موتور جستجو شامل انواع منابع نظیر پایگاههای اطلاعاتی، نشریات ، کتابها و ... می باشد.

 

در این قسمت به شرح پایگاههای اطلاعاتی موجود در این موتور جستجو می پردازیم .

                                                          

                                                          

  

 

پایگاههای اطلاعاتی موجود دراین موتور جستجو عبارتند از :

       

·    پایگاه  اطلاعاتی  ERIC ( مرکز اطلاعاتی منابع آموزشی )  شامل  مقالات 1966 تا کنون

·     پایگاه اطلاعاتی SearchEric  آمریکا شامل مقالات آموزشی از سال 1966 تا 1989 . و از سال 1990 تا کنون .

·      پایگاه اطلاعاتی INIST فرانسه .موسسه اطلاعات علمی و تکنولوژی ( با امکان سفارش مستقیم مقالات )

·      پایگاه اطلاعاتی John Libbey Eurotext  فرانسه ( مقالات پزشکی )

·      پایگاه اطلاعاتی Medline / Pubmed  آمریکا شامل  مقالات پزشکی از 1966 تا کنون

·       پایگاه اطلاعاتی   PsychArticle آمریکا (انجمن روانشناسان آمریکا APA)  شامل مقالات روانشناسی .

·       پایگاه اطلاعاتی European Scopus  . نمایه نامه و چکیده نامه علوم ، تکنولوژی ، پزشکی و علوم اجتماعی   (14000 نشریه از سال 1960 تاکنون )

·   پایگاه اطلاعاتی SoLi دانشگاه Hamburg آلمان شامل مقالات و مدارک آموزشی تخصصی

·     پایگاه اطلاعاتی Saphir آلمان ( مرکز ملی تکنولوژی ، آموزشی و تحقیقاتی معلولین ) شامل مقالات

        آموزشی تخصصی       

·     پایگاه اطلاعاتی SUBITO   آلمان( مقالات 1992 تا کنون ) . ( با امکان سفارش مستقیم مقالات )

·     پایگاه اطلاعاتی  CSPS/SZH سوئیس شامل مقالات و مدارک آموزشی تخصصی     

                    

در قسمت بعدی این نوشتار، دیگر منابع موجود در موتور جستجوی OJOSE را بررسی خواهیم کرد .

 

Medilexicon

فرهنگ پیوسته اختصارات پزشکی Medilexicon با بیش از ۷۰۰۰۰ واژه اختصاری (Abreviation ) و سرواژه ( Acronym ) در زمینه علوم پزشکی و داروسازی ابزار مناسبی جهت تشخیص کلید واژه های تخصصی و سهولت در امر نمایه سازی منابع خصوصا پایان نامه ها و طرحهای پژوهشی می باشد.  سایت www.medilexicon.com علاوه بر قابلیت جستجوی واژه های اختصاری ، شامل ترمینولوژی جامع علوم پزشکی نیز می باشد. زمینه های موضوعی این ابزار بدین ترتیب می باشد: علوم بالینی پزشکی (Anestesiology,Gynecology, Geriatrics, Epidemiology, Pediatrics , Surgery,...) ، دارو سازی ( Pharmaceutical Drugs )بهداشت(Public Health ).

باکس جستجوی سایت شامل سه قسمت abreviation, terminology و Drug search  می باشد.

 در این سایت دسترسی کامل به اطلاعات Merk Manual (دستنامه داروسازی) نیز میسر می باشد. اخبار و اطلاعات به روز پزشکی ، بیمارستانهای دنیا ، شرکتهای داروسازی و انجمنهای پزشکی را نیز در Medilexicon می یابید.

 

 

راهنماهایی برای کتابداران پزشکی

به عنوان یک کتابدار غیر پزشکی که دست سرنوشت ما را به جمع کتابداران پزشکی هدایت نمود به قول معروف برای  Up To  Date بودن و آشنایی با مراجع و منابع پزشکی خصوصا پایگاه ها و منابع کتابشناختی در جستجو بوده و بنا بر اصل کمترین کوشش و بیشترین نتیجه (نمی دانم این اصل از کیست؟!) همیشه بدنبال منابع مختصر و مفید هستم٬ القصه پس از این همه مقدمه چینی می خواهم بگویم که این راهنمای جستجو در Pub Med برای کتابداران غیر پزشکی ممکن است مفید باشد. (امیدوارم همکارانی که در این وبلاگ در این زمینه اطلاعات و تجارب مفیدی دارند٬ اطلاع رسانی نمایند) همچنین این وبلاگ هم که فایل مذکور را از آن گرفتم اطلاعات خوبی در زمینه منابع و مراجع پزشکی دارد و این هم وبلاگ دیگری در رابطه با کتابداری پزشکی از دانشجویان خوب تبریز.

در همین رابطه سایت وزرات بهداشت هم تعدادی راهنما دارد از جمله:

                                     راهنمای استفاده از سایت کتابخانه ملی پزشکی آمریکا (NLM)

                                                     راهنمای استفاده از سایت pub Med

                                                      لیست تمامی راهنماهای موجود

 

مطلبی هم درباره Md Consult بخوانید که دانشگاه علوم پزشکی تهران هم به تازگی به این پایگاه دسترسی برقرار کرده است. وقتی برای اولین بار در دوره های آموزشی کتابخانه مرکزی با این پایگاه آشنا شدم آنچنان محو این پایگاه شدم (در حالیکه این پایگاه بیشتر برای پزشکان مفید است!!) که تصمیم گرفتم حتما مطلبی درباره آن در وبلاگ بنویسم اما بدلیل مشغله کاری(!) موفق نشدم لیکن خوشبختانه یکی از دانشجویان کتابداری پزشکی مطلب جامعی درباره این منبع نوشته است٬ آن را از وبلاگ کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی بخوانید.

 

خرید متمرکز منابع الکترونیکی سال 2007 میلادی

اینو بارها تلفنی هم گفته ام و اینجا باز می گم که کتابداران محترم دانشگاهها، دانشکده ها و مراکز تحقیقاتی تحت پوشش وزارت بهداشت بدانند خرید مجموعه مجلات الکترونیکی Blackwell, Ovid (LWW), Elsevier (Science Direct) برای سال 2007 میلادی همانند سال قبل توسط دانشگاه علوم پزشکی تهران اقدام و تمامی اعضای کنسرسیوم سال قبل به آن دسترسی خواهند داشت و هیچگونه قطع دسترسی برای دانشگاهها به وجود نخواهد آمد.

بجزمنابع ذکر شده در بالا، دانشگا هها برای خرید و اشتراک سایر منابع مورد نیاز می بایست راسا اقدام نمایند.

البته همه اینها که گفته شد از طرف وزارت متبوع کتبا به اطلاع خواهد رسید ولی گفتم اینجا بگم که کتابدارا تکلیف خودشو نو بدونن چون خداییش خیلی تماسهای تلفنی زیاد شده.