تلاش برای راهیابی به جمع 500 دانشگاه برتر جهان

دانشگاه تهران و علوم پزشکی تهران گرچه هر دو در پردیس دانشگاه تهران هستند ولی به لحاظ جدایی سازمان مادر و تعلق به دو وزارت علوم و وزارت بهداشت، عملا از مدتها پیش راه دستیابی به اهداف جهانی را کم عرض تر کرده اند. گرچه سال قبل تلاش برای ادغام آموزش پزشکی در آموزش عالی به سرانجامی نرسید ولی مسئولین هر دو دانشگاه ضرورت تعامل و همکاری را به شدت احساس کرده اند.

اولین همکاری جدی دو دانشگاه استفاده ازعنوان واحد دانشگاه (Affiliation) در مقالات است که این امر مسلما کمک شایانی به بالا بردن رنکینک دانشگاه خواهد نمود.

نیز کتابخانه های مرکزی دو دانشگاه جلسات خوبی با یکدیگر داشته اند که بزودی نتایج این جلسات اعلام خواهد شد.

این کار به سادگی در دانشگاههای مراکز استانها که دارای دو دانشگاه با یک نام ولی متعلق به دو وزارتخانه می باشد نیز قابل انجام است تا تلاشهای پراکنده در راه اعتلای نام ایران هماهنگ عمل نموده و جایگاهی در شان را نشانه رود.

بیستمین نمایشگاه بین المللی کتاب

بخش ناشران داخلى بیستمین نمایشگاه کتاب تهران درمصلاى بزرگ امام خمینى(ره) برگزارمى شود و گفته مى شود بخش خارجى درمحل دائمى نمایشگاه بین المللى برگزارخواهد شد.

خبر دیگری که البته در تماس تلفنی با یکی از کارگزاران از آن مطلع شدم اینکه امسال قرار شده در بخش خارجی فقط کتابهایی که ویرایش اول هستند عرضه شود و سایر کتابها به احتمال زیاد یا در نمایشگاه ارائه نمی شود و یا در بخش فروش ریالی خواهد بود.

اینکه چه منطقی این مساله را هدایت می کند برای خود من جای سوال هست. چرا که بسیاری از کتابهایی که توسط کتابخانه ها و یا دانشجویان و اساتید خریداری می شوند ویرایش جدید کتابهایی است که قبلا چاپ شده و همچنان در راس متون درسی و امتحانی و همچنین پایه علمی و منبع مهم کسب اطلاعات جدید در هر رشته و گرایشی است.

از آنجایی که اکثر قریب به اتفاق کتابخانه های دانشگاهی ما فقط در نمایشگاههای کتاب می توانند خرید کتابهای خارجی خود را انجام دهند با این مقررات جدیدی که اجرا خواهد شد چه تدبیری برای غنی سازی کتابخانه ها و نیز پاسخگویی مناسب به نیازهای اطلاعاتی مراجعان خود باید اندیشه کرد؟ 

البته طبق گفته این مسئول قرار بوده این مساله از نوزدهمین نمایشگاه کتاب به اجرا درآید که خوشبختانه انجام نشده است.

همایش راهبردها و راهکارهای نوین در سازماندهی اطلاعات

زمان برگزاری: ۱۶ و ۱۷ اسفندماه ۱۳۸۵ (چهارشنبه و پنجشنبه) - از ساعت ۸ صبح

محل برگزاری: تهران - محور غرب به شرق بزرگراه شهید حقانی - بعد از ایستگاه مترو میرداماد -  کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران - سالن یوسف شریعت زاده

دبیرخانه سمینار: دانشگاه شهید چمران اهواز – دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی گروه علوم کتابداری و اطلاع رسانی - آقای محسن حاجی زین العابدینی: [e-mail] یا [e-mail]

نشانی وب سایت همایش     http://cep.cua.ac.ir/sem/index.asp

تبعیض علمی

مقالات ایرانى چاپ شده در نشریات معتبر بین المللى (ISI) در ۲ماه گذشته ۴۰۰ مورد بوده است و این در حالیست که به گفته دبیر کل کمیسیون ملى یونسکو در ایران هم اکنون دانشمندان ایرانى به علت فشارهاى سیاسى غرب به سختى مى توانند مقالات خود را در ISI چاپ کنند.
از آنجایی که چاپ مقالات علمى درمؤسسه اطلاعات علمى (ISI) یکى از مهم ترین ملاک هاى تولید علم هر کشور است، متاسفانه با تبعیض علمی و داوری های سوگرفته و نادرست در مورد مقالات ارسالی از ایران شاهد کاهش این سهم هستیم . البته قابل ذکر است ایران در حال حاضر در بین کشورهای آسیایی بعد از ترکیه در رتبه دوم قرار دارد.
بازدید متن اصلی http://www.iran-newspaper.com/1385/851207/html/social.htm#s669591

این در حالیسیت که در بسیاری از مراکز دانشگاهی از جمله دانشگاه علوم پزشکی تهران که به تازگی ظاهرا مصوب نیز شده، نمره پایان نامه دانشجویان در صورتی از ۲۰ محاسبه می شود که مقاله کار تحقیقی آنها در یکی از مجلات ISI مورد پذیرش قرار گیرد.

اندر فواید عضویت در گروه بحث کتابداری و اطلاع رسانی

با گروه بحث کتابداری و اطلاع رسانی که حتما آشنا هستید. این گروه بحث الکترونیکی که توسط استاد بزرگوار جناب آقای دکتر فتاحی مدیریت می شود به سرعت در حال عضوگیری بوده و نامه های وارده به گروه بحث خواندنی، بحث برانگیز و گاه خنده دار است. هر روز به طور متوسط ده نامه الکترونیکی و گاه بیشتر توسط اعضا فرستاده می شود. اولی را که باز می کنی گاه آنقدر تامل برنگیز و پر محتواست که تصمیم می گیری هر نه تای دیگه را هم ببینی و گاه بعد از خواندن چند نامه ممکن است تصمیم به لغو عضویت در گروه کنی. گاه حتی کتابداران کم لطفی میکنند و پاسخ سوالی را که از کتاب روی میز کارشان می توانند پیدا کنند را از گروه بحث می خواهند که انصافا در خیلی از موارد بی پاسخ نمی ماند.

اما صحبت از فواید عضویت در گروه کردم. یکی از فوایدش این است که راحت حرف دلت را می زنی و چون می دانی اساتید و رجال کتابداری احتمالا آن را مطالعه می کنند، حرف دلت را رک و راست می گویی. از اینکه در مدت تحصیل چیزی نیاموخته ای، اینکه اساتید جوابی برای پاسخ های تو ندارند. اینکه دست تقدیر تو را به این رشته کشانده و ... . البته رجال کتابداری پاسخی به این نامه ها نمی دهند. باز خدا پدر و مادر چند کتابدار با دل و جرات و با روحیه را بیامرزه که با پاسخ به این نامه ها، امید می دهند و از برکات حضور در این رشته می گویند که اگر نبود این پاسخ ها چه برسر جوان کتابداری می افتاد که ازدست حرفهای مردم به فکر خودکشی!!! افتاده.

این بحث اخیر از یکی دو روز پیش شروع شده و در حال حاضر همگی مشغول تسلی دادن این جوان هستند تا بلکه مثل سرمربی تیم راه آهن فکر خودکشی با سقوط از برج میلاد را از سر او بیرون کنند.

اگر گروه بحث کتابداری یک تالار گفتگو(Forum) داشت احتمالا هم همکاری کتابداران بیشتر بود و هم سوابق بحث ها به یادگار می ماند و چه آرشیو جالبی می شد.

الغرض اگر تا بحال عضو گروه بحث نشده اید با ارسال یک نامه الکترونیکی به آدرس [e-mail] از احوال همدیگر با خبر شده تا بلکه دلهایمان با نوشته های یکدیگر آرام گیرد و بدانیم ما که هستیم و کجای این عالم علم قرار داریم.

همایش توسعه IT در دانشگاه های علوم پزشکی

اولین همایش بررسی راهکارهای توسعه IT در دانشگاه های علوم پزشکی کشور 25 و 26 بهمن ماه سال جاری در دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی برگزار گردید که آرم دانشگاه علوم پزشکی تهران در پوستر همایش هم جزو همکاران قرار دارد.

کتاب خلاصه مقالات این همایش،  مقالات را در چهار فصل دسته بندی کرده : 1. کاربرد فناوری اطلاعات در سلامت 2. خدمات الکترونیک قابل طرح در دانشگاه ها 3.موانع، چالشها و راهکارهای توسعه در دانشگاه ها 4. بانک اطلاعاتی مرکزی پزشکی. (راستی بانک اطلاعاتی مرکزی یعنی چی؟ در ضمن به قول کیوان کوشا در دایره المعارف کتابداری و اطلاع رسانی بهتر بود از عبارت پایگاه اطلاعاتی استفاده می کردند) 

در فصل چهارم هم یک مقاله مشترک از دو کتابدار(امیررضا اصنافی و احسان محمدی ) با عنوان "دسترسی به منابع الکترونیکی رایگان از طریق درگاه های کتابخانه ای" وجود دارد که به صورت پوستر ارائه شده.

من فکر می کنم کتابداران باید نقش پررنگ تری در این همایش باید داشته باشند. راستی آیا می توان به توسعه IT در دانشگاه ها اندیشید و کتابخانه ها را در این میان فراموش کرد؟

مقابل کامپیوتر خود از راه دور بنشینید

اگر می خواهید رایانه خود را از راه دور کنترل کنید ، کافی است از برنامه Anyplace Control استفاده کنید . برای استفاده از این نرم افزار باید رایانه شما به یک شبکه یا سیستم اینترنت متصل باشد تا بتوانید از یک رایانه دیگر به آن اتصال داشته باشید . بقیه کار ها را براحتی می توانید از موس و کیبوردتان نیز برای کنترل رایانه از راه دور استفاده کنید . این نرم افزار امکاناتی را در اختیار شما قرار می دهد که گویی در مقابل رایانه خود نشسته اید و در حال انجام کارهای روزمره تان هستید برای دانلود این نرم افزار به سایت زیر مراجعه کنید . www.anyplace-control.com 

شاخصی برای تعیین موضوعات داغ و مطرح در هر حوزه از علوم

در نوشته قبل شاخصh را معرفی کردم که به اندازه گیری کمی برونداد علمی محققین در هر حوزه می پردازد و شاخصی جدید برای تعیین میزان اثرگذاری هر محقق را بر علم اندازه گیری می کند.

در این نوشته شاخصی به نام شاخصh-b را معرفی می کنم. چندی پس از انتشار مقاله Hirsch در مورد شاخصh Banks، در مقاله ای ضمن برشمردن مزایای شاخصh، شاخص دیگری را ملهم از آن با عنوان شاخصh-b پیشنهادکرد که به کمک آن می­توان موضوعات داغ (Hot topics) در دست تحقیق را مشخص ساخت. وی در توجیه نیاز به چنین شاخصی اظهار می­دارد که تعیین موضوعات مورد علاقه و در دست بررسی، در دنیای پرحجم و وسیع اطلاعات، نیاز به بررسی و جستجوی فراوان در انواع منابع اطلاعاتی دارد و وسیله­ای ساده لازم است تا محققان و مخصوصا دانشجویان دوره­های دکترا را در تعیین موضوعات موردبحث روز و تخصیص موضوع مناسب برای رساله خود به کارآید. شاخص h-b  با مرتب­کردن موضوعات برحسب سیر نزولی میزان استناد به مقالات حاوی این موضوعات به دست می­آید. روش اندازه گیری این شاخص دقیقا شبیه به روش شاخصh است. وی با ارایه فرمول h⋲mn (n اختلاف بین سال کنونی از سال نشر اولین مقاله در موضوع و پارامتر m مباحث داغ دردست تحقیق) اظهار می دارد که مثلا 2 ≥ m ≥ 5/0 (یعنی حداکثر h-b برابر 40 پس از 20 سال) نشان­دهنده مطرح­بودن جدی یک موضوع در تحقیقات کنونی است..؛ یا متلاً، اگر برای موضوعی 3 ≤m باشد، آن موضوع داغ است،؛ چرا که بزرگ بودن m به معنی کوچک بودن n و در نتیجه مطرح­شدن آن موضوع در سالهای اخیر است و اگر شاخص h-b این موضوع هم بالا باشد،، در عین داغ بودن، قبلا هم مطرح و موضوع بحث و بررسی محققان بوده است.

خوب حالا یکی بیاد زحمت بکشه موضوعات داغ حوزه کتابداری و اطلاع رسانی رو تعیین کنه.

برای اطلاعات بیشتر به اصل مقاله رجوع کنید.

تبریک صمیمانه به استاد ارجمند سرکار خانم رهادوست

خبر انتخاب " اصطلاحنامه پزشکی فارسی" تالیف سرکار خانم رهادوست استاد محترم گروه کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه علوم پزشکی ایران به عنوان کتاب سال جمهوری اسلامی ایران در بخش کلیات که قبلا در وبلاگ گروهی کتابداران آمد مایه مسرت و خوشحالی کتابداران، بخصوص کتابداران پزشکی شد.

این جایزه دیروز به ایشان تقدیم شد.

من هیچگاه شاگرد خوبی برای ایشان در دوره های کارشناسی و ارشد نبودم ولی همیشه حمیت فراوان ایشان نسبت به کتابداری و تلاش وافری که به جهت اعتلای این حرفه از خود نشان می دادند را می ستودم.

این انتخاب را که حاصل سالها تلاش فراوان ایشان می باشد را از طرف خود و نویسندگان وبلاگ صمیمانه تبریک گفته، آرزوی توفیق بیشتر استاد بزرگوارمان را داریم.

وبلاگ و کتابداران... بخش دوم

در اولین پستی که در این وبلاگ نوشتم قول دادم که در مطالب بعدی بیشتر درمورد وبلاگ در کتابداری و اطلاع رسانی صحبت کنم. در این قسمت به طور مختصر به برخی مزایای وبلاگ در کتابخانه ها و برای کتابداران خواهم پرداخت.

کتابداران باید دانش خود را همگام با پیشرفت فناوری و علوم مختلف, به روز نگه دارند. بنابراین با ظهور پدیده‌های جدید, کتابداران می توانند به سرعت و سادگی از مزایای این پدیده ها استفاده نمایند. برخی فواید وبلاگ برای کتابداران و کتابخانه ها عبارتنداز:

۱- کتابداران با مطالعه یا مشارکت در تهیه وبلاگ می‌توانند سطح آگاهی‌های علمی و تخصصی خود را افزایش دهند و دانش خود را در اختیار دیگر همکاران خود نیز قرار دهند.

۲- کتابخانه‌ها, انجمن‌های ملی و بین‌المللی کتابداری و سازمان‌های وابسته می‌توانند برای اطلاع‌رسانی سریع‌تر, از این امکان استفاده کنند.

۳- وبلاگ برای کتابخانه‌های کوچک‌تر مانند کتابخانه‌های عمومی کوچک, آموزشگاهی, دانشکده‌ای و تخصصی, اهمیت بیش‌تری دارد- خصوصاً در مواقعی که سازمان مادر قادر به تهیه وب‌سایت یا اختصاص محیطی در شبکه برای این کار نباشد.

۴- وبلاگ برای معرفی خدمات و منابع کتابخانه مفید است٬ عدم نیاز به فضای اختصاصی در شبکه, رایگان بودن خدمات اکثر خدمت‌دهنده‌های وبلاگ‌نویسی, سرعت و سهولت انتشار, امکان تعامل با خوانندگان و دریافت نظرات آن‌ها, سادگی و بی‌نیازی از مهارت‌های برنامه‌نویسی از مواردی هستند که به ترویج وبلاگ‌نویسی در میان کتابداران کتابخانه­ها کمک می­کنند.

۵- مدیران کتابخانه­ها با کم‌ترین هزینه و نیروی متخصص می­توانند از وبلاگ برای اشاعه اخبار و اطلاع‌رسانی در باب خدمات و بازاریابی برای ارائه خدمات خود استفاده کنند.

۶- با استفاده از امکانات تعامل دو جانبه در وبلاگ، کاربران می­توانند در هر زمان با کتابداران کتابخانه در ارتباط باشند و پیشنهادها و نظرات خود را منعکس کنند؛ کتابداران هم به این وسیله می­توانند پاسخگوی سؤالات کاربرانی باشند که توانایی مراجعه حضوری به کتابخانه را ندارند یا به علت دوری راه, از این کار امتناع می‌کنند.

۷- کتابخانه‌ها می­توانند اخبار جالب و روزآمد را به وب‌سایت کتابخانه اضافه کنند. این نوع وبلاگ‌ها نیازی به گستردگی زیاد ندارند و هرکتابخانه‌­ای‌ می­تواند با توجه به خط‌مشی‌ها و اهداف خود, بخشی از فعالیت‌ها و خدمات خود را از طریق این پدیده جدید به اشتراک بگذارد.

  در پایان باید به این نکته اشاره کرد که وبلاگ‌ها دارای پتانسیل مفید بسیار بالایی برای کتابخانه‌ها هستند. کتابداران دانشکده ها و بیمارستانهای دانشگاه علوم پزشکی شما نیز می توانید براحتی از این امکان در کتابخانه خود استفاده نمایید. اینهم یک نمونه : وبلاگ کتابخانه دانشکده بهداشت

ابرداده چیست؟

 به‌ داده‌های‌ توصیفی‌ درباره‌ داده‌ها و اطلاعاتی‌ که‌ برای‌ توصیف‌ یک‌ صفحه‌، در آن‌ صفحه‌ درج‌ شده‌، فراداده ‌(metadata) می‌گویند. مؤلف‌، عنوان‌ صفحه‌، زبان‌، موضوع‌، و کلیدواژه‌ها از جمله‌ عناصر این‌ داده‌ها هستند.
هر طرح‌ فرادادی‌ معمولاً خصوصیات‌ زیر را دارد:
- تعداد متناهی‌ اجزاء،
- نام‌ هر جزء،
- معنای‌ هر جزء.
معمولاً ساختار معنایی‌، تشریح‌کننده‌ محتوا، محل‌ نگهداری‌، خصوصیات‌ فیزیکی‌، نوع‌ (مثلاً متن‌، تصویر، نقشه‌ یا مدل‌) و شکل‌ (نگارش‌ چاپی‌، فایل‌ الکترونیکی‌) منبع‌ است‌. عناصر اصلی‌ فرادادی‌ که‌ دسترسی‌ به‌ اسناد منتشرشده‌ را فراهم‌ می‌کنند، پدیدآورنده‌ اثر، زمان‌ و مکان‌ نشر، و زمینه‌های‌ موضوعی‌ را شامل‌ می‌شوند. در مورد اطلاعات‌ غیررقومی‌ ] = غیردیجیتالی‌ [ از قبیل‌ مواد چاپی‌ مانند کتاب‌ و مجله‌، باید عناصر فرادادی‌ از قبیل‌- مثلاً- شماره‌ بازیابی‌ مورد استفاده‌ در کتابخانه‌ نیز اضافه‌ شوند تابه‌ مکانیابی‌ اطلاعات‌ کمک‌ کند.
مدلهای‌ گوناگونی‌ برای‌ درج‌ فراداده‌ در صفحه‌های‌ وب‌ وجود دارند که‌ به‌ دو مدل‌ از مهمترین‌ آنها اشاره‌ می‌کنیم‌:
- مدل‌ «چارچوب‌ توصیف‌ منبع‌» (آردی‌اف‌Resource Description Fraamework: RDF)،
- مدل‌«هسته‌ دابلین‌» (دی‌سی‌) (Dublin Core: DC).
مدل‌ «چارچوب‌ توصیف‌ منبع‌» از سوی‌ «کنسرسیوم‌ وب‌ جهانی‌» توصیه‌ شده‌. این‌ مدل‌، واژگانی‌ را که‌ توسط‌ «هسته‌ دابلین‌» و سایر واژگان‌ فرادادی‌ استاندارد پوشش‌ داده‌ نمی‌شوند، دربرمی‌گیرد. «کنسرسیوم‌ وب‌ جهانی‌» این‌ مدل‌ را بویژه‌ برای‌ استفاده‌ در سندهای‌ «ایکس‌ام‌ال‌» توصیه‌ کرده‌ است‌. «آردی‌اف‌» چهارچوبی‌ را برای‌ ارائه‌ هر نوع‌ فراداده‌ از هر شکلواره‌(schema)، در سطح‌ بسیار بالای‌ پیچیدگی‌ ارائه‌ می‌دهد.
«مدل‌ هسته‌ دابلین‌» در کارگاههایی‌ که‌ در 1995 در دوبلین‌ (اوهایو) برگزار شد توسعه‌ یافت‌ و شامل‌ 15 عنصر فرادادی‌ مشترک‌ برای‌ رسانه‌های‌ دیجیتالی‌ و غیردیجیتالی‌ (مثل‌ کتابخانه‌های‌ الکترونیکی‌، سنتی‌ و موزه‌ها) است‌. «هسته‌ دابلین‌» احتمالاً بیشترین‌ کاربرد را در جهان‌ دارد»

منبع :نشر الکترونیکی‌‌‌‌. تألیف‌: محمود بابائی‌

خرید متمرکز منابع الکترونیکی سال 2007 میلادی

اینو بارها تلفنی هم گفته ام و اینجا باز می گم که کتابداران محترم دانشگاهها، دانشکده ها و مراکز تحقیقاتی تحت پوشش وزارت بهداشت بدانند خرید مجموعه مجلات الکترونیکی Blackwell, Ovid (LWW), Elsevier (Science Direct) برای سال 2007 میلادی همانند سال قبل توسط دانشگاه علوم پزشکی تهران اقدام و تمامی اعضای کنسرسیوم سال قبل به آن دسترسی خواهند داشت و هیچگونه قطع دسترسی برای دانشگاهها به وجود نخواهد آمد.

بجزمنابع ذکر شده در بالا، دانشگا هها برای خرید و اشتراک سایر منابع مورد نیاز می بایست راسا اقدام نمایند.

البته همه اینها که گفته شد از طرف وزارت متبوع کتبا به اطلاع خواهد رسید ولی گفتم اینجا بگم که کتابدارا تکلیف خودشو نو بدونن چون خداییش خیلی تماسهای تلفنی زیاد شده.